TANDEMOWY PORADNIK DLA KIERUJĄCEGO TANDEMEM

Jeżeli jeździsz na rowerze pewnie i bezpiecznie, to będziesz dobrym pilotem tandemu. Jeżeli jednak lubisz jazdę ryzykowną, to zrezygnuj z tej funkcji, bo życie partnera będzie zależeć od Ciebie. Prowadzenie tandemu to świetna zabawa, ale też ogromna odpowiedzialność.

Elementarz początkującego pilota
- znajdź doświadczoną załogę tandemu, od której możesz uczyć i ją obserwować;
- przejedź się na miejscu niewidomego, zasłaniając oczy;
- poprowadź tandem w pojedynkę;
- poprowadź tandem z niewidomym, pod okiem doświadczonej załogi;
- poprowadź tandem z doświadczonym, cierpliwym i wyrozumiałmym niewidomym;

Twoim podstawowym zadaniem jest całkowicie kontrolować tandem, czyli: kierować, balansować, zmieniać biegi i hamować. Drugim, równie ważnym zadaniem jest dbać o bezpieczeństwo niewidomego.

Jeżeli masz nowego partnera, prowadź tandem szczególnie ostrożnie, spokojnie i w sposób przewidywalny. Jeśli nie chcesz, by partner zmarł na atak serca, to nie przejeżdżaj zbyt blisko samochodów, nie łap "późnego zielonego" światła na skrzyżowaniach, nie próbuj robić stójek. Niewidomi potrzebują czasu i kilometrów, by rozwinąć swe kolarskie umiejętności oraz nabrać zaufania do pilota. Osiągnięcie tego wymaga bezpiecznych i miło wspominanych wspólnych przejażdżek.

Zmiana biegów
Uprzedzaj nowego partnera o zamiarze zmiany biegu, szczególnie na niższy. Jeżeli zmiana nastąpi bez uprzedzenia, partner może ześlizgnąć się z pedałów, a nawet stracić równowagę. Doświadczone zespoły z czasem rezygnują z powiadamiania o każdej zmianie biegu, bo niewidomi uczą się reagować na zmiany naciągu łańcucha. Jeśli zmieniasz bieg pod obciążeniem, to i Ty i niewidomy musicie na chwilę zmniejszyć nacisk na pedały. Jeśli obaj jesteście silni i/lub ciężcy, to możecie łatwo zerwać łańcuch pedałując zbyt mocno podczas zmiany biegów. Zrzucaj bieg z wyprzedzeniem (szczególnie na przedniej tarczy) przed podjazdami. Podjazdy są bardziej wymagające dla tandemów niż dla klasycznych rowerów. Na tandemie nie możesz nagle zmienić biegu pedałując pod górkę. Pamiętaj, że z uwagi na masę, jazda tandemem wymaga częstszego operowania manetką przerzutki.

Pokonywanie zakrętów
Gdy zbliżacie się do ostrego zakrętu, albo nagłego zjazdu, powiadom o tym swojego partnera. Jeśli zmieniasz pozycję ciała, aby wejść w zakręt, to Twój partner musi zrobić to samo. W przeciwnym wypadku rower nie skręci tak lekko.

Komunikacja
Kluczowym elementem udanej jazdy na tandemie jest komunikacja. Na początku Ty i Twój partner powinniście rozmawiać często, aby zorientować się co aktualnie robicie i nabrać doświadczenia. Z każdym przebytym kilometrem, potrzeba Waszej werbalnej komunikacji będzie maleć, bo nauczycie się swoich nawyków, odruchów i stylu. Zupełnie tak, jak w tańcu.

Podstawy współpracy
- odliczaj "3 - 2 - 1" przed startem, zatrzymaniem lub ostrym zakrętem;
- używaj skali 0 - 5 do opisania potrzebnej siły pedałowania. 0 = stop, 1 = delikatne toczenie się, 3 = tempo i wysiłek, który możecie utrzymać przez długi czas, 5 = tyle ile "fabryka dała";
- opisz zawczasu długość podjazdu albo wysokość wzgórza;
- próbuj oszacować i podaj w sekundach czas, po którym osiągniecie szczyt podjazdu;
- podawaj w procentach ile podjazdu jeszcze pozostało, albo też - ile podjazdu macie już za sobą;
- uprzedzaj przed wybojami, progami spowalniającymi, torami kolejowymi oraz innymi przeszkodami, które wymagają od niewidomego uniesienia się nad siodełkiem i odciążenia tylnego koła. Zależy Ci przecież na wygodzie partnera. Pozwól mu przygotować się na tego typu niespodzianki;
- szczerze informuj partnera o dystansie, długości podjazdów, natężeniu ruchu, itp.;
- zapytaj niewidomego jakie informacje o otoczeniu chce abyś mu przekazywał;
- jeśli Twój partner robi coś co utrudnia jazdę, to nie bój się z nim o tym porozmawiać. Traktuj swojego niewidomego kompana jak każdego innego rowerzystę.

Błędy komunikacyjne są popełniane na obu siodełkach tandemu, więc Wasza cierpliwość i uprzejmość - zanim się dopasujecie - będą wystawione na wiele prób.

Nawigacja
Podawaj nazwy ulic, którymi jedziecie. Pomożesz w ten sposób niewidomemu nauczyć się tras rowerowych i ułatwisz mu zbudowanie w myślach mapy okolicy. Zawczasu uprzedzaj partnera o skrzyżowaniach i zakrętach, aby mógł zasygnalizować zmianę kierunku jazdy wyciągniętą w bok ręką.

Startowanie i zatrzymywanie
Zajmij swoje stanowisko z szeroko rozstawionymi nogami, tak, aby Twoje pedały miały miejsce na obracanie się, gdy partner zacznie zajmować swoje miejsce. Jeśli niewidomy waży mniej niż Ty, to może od razu usiąść na siodełku i oprzeć nogi na pedałach. Ty jako pilot decydujesz, który pedał chcesz mieć wystawiony do startu. Twój partner dba o to obracając korbą wstecz, po tym jak zajmie pozycję. Wtedy Ty z jedną stopą na pedale i drugą na ziemi podajesz komendę "gotowy do jazdy", lub inną, ustaloną wcześniej. Niewidomy odpowiada "gotowy" i zaczyna pedałować. Ty odpychasz się i tandem rusza.

Jeżeli niewidomy ma podobną wagę jak Ty, lub jest cięższy, to najlepiej, gdy przed startem umieści tylko jedną stopę na pedale, drugą opierając na ziemi. Potem, na sygnał równocześnie odpychacie się jedną stopą, a drugą zaczynacie pedałować. Przy starcie zadbaj o to, by tandem miał przed sobą kilka metrów prostej drogi, bez przeszkód i nagłych zakrętów.

Podczas zatrzymywania, lżejszy partner może nie zsiadać, trzymając stopy na pedałach, podczas gdy Ty utrzymujesz rower pionowo. Cięższy partner będzie musiał użyć jednej nogi do podparcia. Wtedy nie zapomnij uprzedzić go o zamiarze zatrzymania. Do Ciebie należy wówczas także ustawienie pedałów w odpowiedniej pozycji. Uważaj gdy nimi obracasz, aby nie uderzyć partnera.

Przed wycieczką ustalcie swoje procedury oraz komendy im towarzyszące. Przećwiczcie zatrzymywanie, ruszanie oraz zakęcanie zanim wjedziecie na ulice o dużym natężeniu ruchu.

Oczywiście, doświadczone zespoły wypracowują swoje własne systemy i mechanizmy przy starcie i zatrzymywaniu się. Niektórzy piloci wolą, by partnerzy zawsze pozostawali na pedałach, inni wolą gdy niewidomy podpiera się. Niektóre zespoły używają haseł - sygnałów, podczas gdy inne nie potrzebują żadnej formy werbalnej komunikacji. Nie ma uniwersalnej recepty, najważniejsze aby niewidomy oraz przewodnik czuli się bezpiecznie i komfortowo.

Zsiadanie
Niewidomi zsiadają z roweru pierwsi i trzymając swoje siodełko odsuwają się do tyłu, by pozwolić pilotowi swobodnie przerzucić nogę nad ramą. Pilot natomiast musi uważać aby nie kopnąć przy tym swojego partnera. Najlepszym, lecz wymagającym wprawy sposobem, w jaki pilot może wsiadać i zsiadać z tandemu, jest przerzucanie nogi nad swoją kierownicą. Aby to zrobić, stojąc z boku roweru, oprzyj się dla równowagi jedną ręką na siodełku i przerzuć nogę nad przednim kołem. Możesz pochylić rower w swoją stronę, by ułatwić sobie ten manewr.

Jazda bez pedałowania (np. z góry)
Zanim przestaniesz pedałować uprzedź partnera hasłem "luz", lub podobnym. Następnie powoli zwalniaj kręcenie korbą, aż do jej zatrzymania. Nie zatrzymuj pedałów nagle i znienacka, bo może to zachwiać Waszym środkiem ciężkości. Ta zasada dotyczy także niewidomego.

Stawanie na pedałach
Zanim staniecie na pedałach, najpierw zmień bieg na wyższy. W ten sposób zapewnicie sobie podparcie, niezbędne do utrzymania równowagi. Bez zmiany biegu na wyższy ryzykujecie upadek. Następnie daj niewidomemu sygnał do stanięcia na pedałach i poczekaj na jego odpowiedź. Stanąć na pedałach musicie równocześnie, dokładnie tej samej chwili. To wymaga praktyki! Nie pedałujcie nazbyt forsownie, pozwólcie tandemowi kołysać się naturalnie i nie stawiajcie temu oporu. Równocześnie musicie też usiąść z powrotem na siodełkach, opracujcie zatem sygnał służący do synchronizacji również i tej czynności.

PRZED PIERWSZYM SPOTKANIEM
Skontaktuj się z niewidomym telefonicznie lub via e.mail aby uzgodnić szczegóły spotkania oraz ustalić:
- jakie jest Wasze doświadczenie w jeździe na rowerze oraz tandemem,
- jaka jest wielkość tandemu (o ile jeden z Was go posiada) oraz typ pedałów (zwyczajne, czy "SPD").

Przeczytaj proszę także PORADNIK DLA NIEWIDOMEGO. Będziesz lepszym partnerem, jeżeli poznasz obydwie pozycje na tandemie.

Źródło: The U.S. Blind Tandem Cycling Connection - www.bicyclingblind.org
Tłumaczenie: Wiktor Matuszewski


STRONA GŁÓWNA